eydna og sorg

Eg havi gingið ígjøgnum seinastu dagarnar hjá Benjamin aftur og aftur. Í dag er ein tungur dagur, tí eg ikki megni at sleppa tonkunum um, hvat tað var, eg gjørdi galið. Hvat tað var, eg yvirsá - ella undirmetti. Hvussu kundi eg lata Benjamin doyggja? Hann var jú púra avhangigur av, at eg - og vit øll um hann - tóku røttu avgerðirnar hansara vegna. Í 12 ár havi eg gjørt júst tað. Hví gjørdi eg  tað ikki hesuferð? Eg havi greinað og analyserað øll sjúkueyðkennini. Allar mínar gerðir. Øll hansara symptom. Tíma fyri tíma, minutt fyri minutt. Inntil hann gavst at anda. Hvat kundi eg gjørt øðrvísi? Nær átti eg at havt reagerað? Hvat um eg beinanvegin fór oman á sjúkrahúsið við honum? »tit skulu heldur koma einaferð for ofta, enn enaferð for lítið« hevur fryntliga starvsfólkið á Barnadeildini sagt mær so ofta. Men nú var tað kortini júst tað, sum hendi. Eg fór oman við honum. Men tað var ov seint. Hví fór eg ikki fyrr? Hví ivaðist eg ikki bara eitt pinkalítið sindur í mínu...

Tá vit samrøða við onnur, setur tað assisiatiónir í gongd. Vit draga paralellir til okkara egnu royndir og okkara egnu upplivingar, og kunnu soleiðis fyrihalda okkum til tað, hini siga, og svara teimum aftur. Soleiðis havi eg tað eisini. Men nakað er kortini broytt. Tí í løtuni eru allar assosiatiónir um Benjamin. H v ø r j a f e r ð  eg tosi við onkran, hoyri eg meg sjálva draga tað aftur til Benjamin. »hahaha, hatta dámdi Benjamini eisini so væl« ella »Einaferð upplivdi eg eisini nakað tað sama við Benjamin« ella »nei, hjá Benjamin var tað heilt øðrvísi« Fram úr gloymskunar havi koma nú søgur, upplivingar og minni, sum eg knappliga havi ein tørv á at draga inn í samrøðuna. Allar samrøður. Tíbetur havi eg enn bara tosað við fólk, sum duga at takla tað, og sum ikki halda tað vera morbidt ella deyðsdyrkan at flætta hann inn í øll evni og allar samrøður. Men eg hugsi, at eg onkursvegna bara havi ein so ovurstóran tørv á at seta orð á alt, sum hevði við hann at gera....

Á - hvat eg eri glað fyri at búgva í Føroyum! Í Føroyum ræðist man ikki deyðan, og man ræðist ikki tey, ið syrgja. Tað, havi eg skilt á lagnum, ger man hinvegin til dømis í Danmark. Eftir at hava hugt at og lurtað at og lisið eina rúgvu um deyða og sorg í donskum miðlum, er tað ein týðiligur munur at síggja. Í Danmark missa tey, sum missa ein kæran, ikki bara viðkomandi, men eisini stóran part av vinarskaranum. Tí tey óttast deyðan, og tí deyðin oyðileggur illusjónina um, at tey ikki hava tamarhald á øllum og at eisini tey eru prísgivin, tá hann einaferð bankar á dyrnar. Men í Føroyum! Í Føroym er gott at missa, um man kann orða seg soleiðis. Tí í somu løtu, sum vit sendu deyðsboðini út av "heyststovuni" á barnadeildin (har eru ein vár-, summar-, heyst- og ein vetrarstova) merktu vit fløvan av umsorgan. Heldur enn at rykkja burturfrá okkum, ryktu fólk saman um okkum. Sum eitt lívgandi ból í illveðrinum. Beinanvegin komu okkara næstu. Foreldur, systkin, vinkonur út...

Eg havi akkurát fatað tað. Í dag eru tað tvær vikur, síðani Benjamin fór, og eg havi nústani nú fatað tað. Higartil havi eg bitið tennirnar saman. Sum var hetta ein venjingartími, eitt maraton ella ein droy arbeiðsuppgáva. Bitið tennirnar saman við tí tilgongd, sum eg altíð havi havt til alt tað, sum hevur verið hart ella droytt ella svárt. Við innstillinginum: »tá tú gongur í helviti, so gakk« og »eitt ting í senn, so koma vit ígjøgnum fyrr ella seinni«, havi eg sett flugubein við ómetaliga nógv ting. Hart arbeiði, vilja av stál og nakrar strævnar tímar, so kemur man ígjøgnum tað og kann aftur anda út. Eg síggi nú, at tað eisini hevur verið mín tilgongd til deyða Benjamins. Eg havi havt eina praktiska tilgongd, til dømis lisið eina rúgvu - millum annað, at svárasta sorgin varar einar tríggjar mánaðir, og tá umleið eitt ár er farið, er man "komin ígjøgnum tað". Og tí havi eg havt eina flugubeins-setara-tilgongd. Men nú havi eg fatað tað. Eg komi ongantíð ...

Lívið gongur víðari. Tað havi eg hoyrt ofta seinastu vikurnar - og eg havi eisini sagt tað ofta sjálv. Okkara lív gongur víðari, men tað ger Benjaminsa ikki. Og tað er ein torfør støða at vera í. Tí sjálvandi ynski eg at fóta mær aftur, og sjálvandi veit eg, at genturnar fortjena eina mammu, sum er har fyri tær, hóast beiggi teirra er farin. »Eg má liva fyri tey livandi - og ikki fyri tey deyðu«, segði vísa kvinnan, sum eg interviewaði so seint sum í januar, og sum sjálv hevði mist dóttur sína. Eg havi endurtikið hesi orðini fyri mær sjálvari mangar ferðir, síðani Benjamin fór. Onkursvegna tykist tað sum lagnunar myrka speisemi, at júst eg skuldi gera hesa samrøðuna fyri so stuttari tíð síðani. Sum skrivaði eg óvitandi greinina til mín sjálva. »Nú vit eru komin inn í 2108 er bara eitt, vit vita við vissu. Øll tey, sum trinu inn í árið saman við okkum, fara ikki at trína út úr árinum aftur saman við okkum við ársenda. Nøkur fara at fella frá á vegnum.« Nakað soleiðis varð or...

Tað eru helst nógv, sum kunnu greiða fakliga frá, hvussu tað ávirkar sinnið at missa eitt barn. Eg kann bara staðfesta og eygleiða, hvussu ógvusliga tað ávirkar meg. Tað er, sum sinnið er farið í tvíningar. Eins og vatn og olja í sama glasi eru tað nú tvær sferur, sum fungera parallelt av hvørji aðrari innan í mær allatíðina. Onnur koyrir mestsum á autopilot. Tað er tann ytra, sum prátar við fólk, hugsar um praktisk viðurskifti, lesur søgu fyri gentunum og tryggjar, at eg fungeri. Men av tí, at tað "bara" er ein autopilotur, eri eg sløv, óuppmerksom, sigi nógv skeivt - til dømis koma púra skeiv orð út, tá eg tosi - og eg gloymi illa. Yvirskotið, sum eg alt mítt lív havi havt, er burtur, og eg føli tað sum um, at eg havi skift grundtóna. Frá tí ljósa, lætta, sum altíð hevur eyðmerkt meg, er tað nú ein djúpari, álvarsamari grundtóni. Hin sferan, sum liggur undir henni, ið sæst, hugsar bara um eitt - og tað er, at Benjamin er farin. Allatíðina, allan dagin er ein u...

Ímynda tær kensluna, tú hevur, tá tú vaknar av ringastu marrudreymunum. Til dømis tá tú droymir, at tú ert í fríum falli - ella at onkur er eftir tær. Tá tú vaknar knappliga og ert ræðslusligin, kroppurin arbeiðir við hátrýst, tú ert útlúgvað - og tú merkir eitt súgvandi fornemmilsi í búkinum. Soleiðis havi eg tað nú. Allatíðina. Meðan eg eri vakin. Soleiðis hevur mín kropsligi tilstandur verið, hvørja løtu á hvørjum døgni, síðani Benjamin fór.  Tað kom óvart á meg, tí eg visti ikki, at sorgin er so kropslig. At hon í so stóran mun kennist í kroppinum, og at hon í so stóran mun minnir um ein sterkan ótta - eina marru. Eg eri ikki bangin. Als ikki. Tað ringasta er jú longu hent. Men tað kennist kortini, sum um eg eri óttafull og í panikki. Sum eri eg í fríum falli.  Tað er sama ógvusliga vakuumkensla í búkinum. Sama rastleysheit, sama kropsliga kensla av ótta. Tá eg misti pápa mín fyri 5 árum síðani, syrgdi eg eisini. Tað var tungt. Men ikki kropsli...

Sorrig og glæde de vandre til hobe  lykke, ulykke de gange på rad  Medgang og modgang hinanden tilråbe,  solskin og skyer de følges og ad 12. februar 2018 doyði sonur mín, Benjamin, 12 ára gamal. Tað kom knappligt og púra óvæntað. Tað hevur bumbað meg niður í eitt djúpt, svart hol. Nú,  12 dagar seinni, kenni eg meg noydda at royna at skriva meg burtur úr tí kaosi, sum eyðkennir meg og lívið . Eingin kann ímynda sær tað. Eg havi áður ofta roynt at ímyndað mær tað - men eg síggi nú, at eg havi verið langt, langt av leið. Hvussu tað kennist, hugsi eg at royna at festa á blað í hesum blogginum. Men fyrst eitt sindur av bakgrundsvitan: Navnið, Benjamin, merkir eydnusonur. Tað navnið valdu vit honum eftir eina sera harða byrjan, sum kom at merkja hann fyri lívið.  Fyrstu tíðina hoyrdu vit a ftur og aftur, hvussu óheppin, vit høvdu verið.  Tað hildu vit ikki sjálv. Vit mundu mist hann, men tað gjørdu vit ikki - tá. Tí var hann okkara eydnusonur, ok...