eydna og sorg

Í bókini um Ringanna Harra skrivar hobbin Bilbo eina bók, sum hann nevnir »There and back again. A hobbits tale.« Bókin snýr seg um eina drúgva ferð. Hóskandi kundi tað verið mítt heiti fyri hetta farna árið. Ella tvey tey farnu árini. Hagar og aftur. Ein mammusøga. Tá ið heimurin skálandi og hálsfevnandi fór um gáttina til 2019, var eg ikki við í veitsluni. Eg græt. Tí tá fóru vit út úr tí árinum, har Benjamin hevði verið. Hann kom við inn í 2018. Men við 2019 trinu vit inn í eitt ár, har hann ongantíð skuldi vera. Hann var verandi eftir - vit fóru víðari. Jólini eru tað, tey eru. Eym, longsulsfull - men eisini full av gleði. Og vit hava úr at gera. Ikki ordiliga tíð til at hugsa djúpt í øllum rokinum. Men nýggjárið er tíðin til djúphugsni. At gera status. Og fyri mær var tað ómetaliga svárt at vera tvungin inn í eitt nýtt ár, har Benjamin ongantíð skuldi vera. At fara frá honum. Sum heild hevði eg tað ringt hesa tíðina í fjør. Og nakrar dagar inn í januar innheintaði

Ein dagin las eg nakað, sum ikki fer frá mær aftur.. »Please don't stop viewing the world the way you did, when I was it« Tá Benjamin enn var her, bar alt til. Alt bar til, einki var nakað problem. Alt kundi lata seg gera. Verðin var góð. Lívið var fantastiska gott. Og vakurt. Men tá eg sá mítt barn doyggja, broyttist mátin, eg sá heimin. Eg orkaði einki longur. Verðin var ónd. Lívið er fantastiska hart, og eg bleiv so sera tilvitað um, at alt, sum er gott, fer at enda. Øll, sum vit elska, fara at doyggja. Tað er drenandi. Spakuliga eri eg aftur komin nærri mátanum, eg fyrr sá verðina. Men ikki heilt. Tá deyðin hevur vitjað, setur hann spor, sum ikki so lættliga kunnu slettast aftur. Men eg má gera mær ómak við mátanum, eg hyggi at verðini. Tí eg hoyri Benjamin fyri mær - hann hevði fyri alt í verðini viljað, at eg enn varðveitti mítt positiva lyndi og mína løttu tilgongd til lívið. Tað var jú eisni hansara máti at síggja heimin uppá - og tað veit Gud, at hann eisini

Tað gongur ikki ein dagur, har eg ikki hugsi um Benjamin. Tað er ikki ein dagur, har eg ikki nevni hann. Og eg elski, tá onnur eisini nevna hann. Tosa um hann. Minnast hann. Tí hjá mær eru tað ikki nógvar løtur á nøkrum degi, har hann ikki onkursvegna er við. Av og á er tað soleiðis, at »BUMM - har kom ein tanki ella eitt minni« Men í nógv størri mun er tað sum ein á, sum støðugt streymar í bakhøvdinum. Allatíðina. Tí stórt sæð alt, sum eg eri, er eisini hann. Tað er alt tað, sum hann var - alt tað, sum vit vóru í felag - og tað er alt tað, sum framvegis er eftir. Tað eri eg, sum mamma, tí eg var fyrst mamma hansara. Tað eru barnasangir og søgur, sum eg nú syngi og lesi fyri gentunum, men sum eg fyrst sang fyri honum. Tað eru støð, vit hava verið (sum er umleið allastaðni í Havn, nógvastðani kring Føroyar og ymsa staðni kring verðina). Tað eru ting, eg vildi ynskt at sagt honum ella gjørt fyri hann ella saman við honum. Tað er ælabogin ein regntungan dag. Tað eru ymisk l

Tað hava verið nógvar fyrstuferðir hetta summarið. Vit hava verið og tjaldað við familjuni fyri fyrstu ferð á einum staði, har Benjamin aldrin kundi farið við sínum koyristóli. Tað var deiligt at geva gentunum ta upplivingina - men samstundis var tað so sera hart, tí tankin um, at "hetta eigi eg ikki at kunna" lá allatíðina í bakhøvdinum. Vit hava ferðast á útoyggj og gingið heilar dagar í haganum - hóast Ragnar ikki var við. Tað eigi eg ikki at kunna, tí um eg havi skula farið, hevur Ragnar eisini mugað verið við og borið Benjamin, nú eg ikki orkaði at bera hann sjálv. Og tá eg og Ragnar vóru niðri til eina konsert og fóru inn í ILLUM á Strøgnum, har vit annars hava verið eina millión ferðir við Benjamin (tí tey hava eitt so gott skiftiborð, sum eisini riggar til stór børn) - hugdu vit knappliga uppá hvørt annað. Vit stóðu í rullutrappunum á veg uppeftir. Tað hava vit ONGANTÌÐ gjørt fyrr, sjálvt um vit hava verið har so ofta, tí rullutrapur og rullustólar eru ikki

Eg havi nú arbeitt aftur á hálvari tíð í einar tveir mánaðir - og nú merki eg, at tann stormurin, sum fyrsta árið í sorg mangan verður lýst sum, spakuliga stilnar av. Nú havi eg meg sjálva við, og eg orki at vera til aftur. Tað tók mær langa tíð - helst eyka langa tíð, tí eg byrjaði aftur til arbeiðis alt ov skjótt, eftir at vit mistu Benjamin. Í januar krasjaði alt - men nú merki eg, hvussu eg spakuliga eri bygd uppaftur. Ikki til tað, eg var frammanundan - men frá at vera fullkomiliga niðurundirkomin og ófungerandi við stórum sveiggjum, eri eg nú komin longri onkursvegna. Eg havi tað betur. Eg megni at minnast tað góða - og hangi ikki bara føst í deyðsnáttini longur. Ringa samvitskan nívir enn, men hon megnar ikki at vinna tamarhald á mær og ávirka meg so at eg ikki fungeri. Eg mátti heilt niður at venda. Heilt niður har, sum einki menniskja eigur at fara ella orkar at vera. Og eg mátti geva sorgini ta tíðina, sum hon skuldi hava. Enn eru svøvnleysar nætur - men so nógvar

Hvussu illa kann man leingjast? Hvussu ilt kann man hava? Hvussu leingi kann tað halda á? Hvussu brennandi kann man ynskja sær at strúka einum enni ella einum kjálka aftur? At hoyra ein látur. Tá tað eru so nógv fólk til í heiminum - hvussu kann man so sakna ein, einstakan persón so illa? Síðani Benjamin var og vitjaði meg í dreyminum, havi eg havt tað ok. Heilt ok. Eri farin at sova aftur.  Eri farin aftur til arbeiðis 1/2 tíð. Ikki grátið. Men í dag kemur alt veltandi, sum er bygt upp innaní mær hesa tíðina. Í dag bara gráti eg. Tí man kann faktiskt leingjast so illa, at longsulin gjøgnumborar allar tínar tankar, allar tínar løtur, allar tínar gerðir. Man kann hava so ilt, at tað kennist sum um alt er skrætt innanúr tær. Sum tú ert fylt við blýggi og ikki fært andað ella flutt teg. Ein pína, sum er nógv sterkari og røkkur nógv longri enn bara til kroppin, tí tað er tín sál, tíni andi - alt tað, sum er tú, sum ringir seg saman av pínu - og eingin linni er at fáa.

Eg var úti og gekk mær ein langan túr eftir rossagøtuni í gjár - 12. mars. 1 ár og ein mánað, eftir at Benjamin fór. Og eg hugsaði um hann. Og eg hugsaði um, hvussu nógv er hent við mær bara hendan seinasta mánaðin. 12. februar var so ófatiliga tungur at koma forbí. Sum heild hava seinastu mánaðirnir - frá desember, tá hann hevði føðingardag, jólini, nýggjárið, tungi, myrki januar, tá eg krasjaði og bara græt av berum maktarloysi, februar, tá vit komu til vikuskiftið, tá hann bleiv sjúkur og doyði, deyðsdagin - og so inn í mars, tá vit komu til føstulávintsmanadag, sum var hansara deyðsdagur í fjør - verið heilt ófatiliga tungir. Altso.. so heilt, heilt ófatiliga tungir. Eg havi hildið, at eg fór at gerast ør, og at eg ongantíð, nakrantíð fór at megna at koma uppundan aftur. Men eg havi tað betur nú. Sjúkameldingin er liðug mánadagin, og sálarfrøðingurin heldur, at eg eri klár at fara aftur til arbeiðis spakuliga - hálva tíð at byrja við. Eg føli meg eisini klára - føli,

Eg var so glað, tá eg vaknaði í morgun. Eg tosaði nevniliga við Benjamin í nátt. Hann kom til mín í dreymi, og vit tosaðu leingi. Hann var júst, sum hann plagdi at vera. Í øllum førum samskifti hann við somu ljóðum, sum hann gjørdi, meðan hann livdi. Hann var ljóslivandi og júst so vakur, sum altíð. Og eg fekk endiliga, endiliga spurt hann, um hann var glaður. Um hann hevði tað gott nú. Um hann hevði tað gott, meðan hann livdi. Um hann var nøgdur við tað lívið, vit royndu at geva honum. Um hann kundi fyrgeva mær alt tað, sum eg gjørdi galið. Til hvønn einasta spurning svaraði hann hart og týðiliga JA. - Benjamin, vit høvdu tað ordiliga gott, høvdu vit ikki, spurdi eg hann at enda - tí tá hevði hann sannført meg um, at tað faktiskt VAR ordiliga gott. Og eg minnist enn, hvussu hann hugdi at mær. So friðsælur. So sannførandi. So róligur og tryggur. JA, svaraði hann uppá sín eyðkenda máta við sínum eyðkenda og púra ivaleysa harða ja-ljóðið. Og eg minnist enn kenslun

Óluva Lín, sum fylti 4 ár knappar tríggjar vikur eftir, at Benjamin doyði, hevur spurt og sett orð á. Grátið og skeldað. Reagerað. Og eg havi sum frægast roynt at greitt frá og svarað - at rúmað og skilt. Nakrar vikur eftir, at Benjamin doyði, spurdi hon, nær hann kom aftur. "Ongantíð" er eitt hart svar, tá tú júst er blivin fýra. Og tað er torført at skilja. Hon bað ofta um at sleppa út á grøvina - so kom eitt tíðarskeið, har hon ikki vildi út har - og nú uppsøkir hon aftur kirkjugarðin - nakað, sum barnagarðurin hevur dugað fyrimyndarliga væl at loftað. Tá Hjálpartólamiðstøðin hevði verið her eftir Benjaminsa song, stólum og loftslyftu, græt hon sáran ein heilan dag. Tað var akkurát sum, at hon tástani skilti, at hann ikki kom aftur. Ongantíð. Ofta fer hon inn í kamarið hjá honum og kemur grátandi út aftur við onkrum luti, sum hann átti. Eg havi roynt sum frægast at ugga - og eg veit bara, at tað einasta, sum uggar meg, er vónin um himmalin. So eg segði hen

Brot úr yrkingasavninum »Lív« Yrkingar um Lív, sum gjørdist 10 ár. Pápi hennara, Steinbjørn B. Jacobsen, gav út í 1981. Tað er sum at lesa mínar egnu tankar - bara lætnar í vøkur orð og snøggar setningar. So beinrakið. So komprimerað. So satt. *** Tíggju summør vart tú hjá okkum var ein partur av okkum lænti okkum tíni eygu Birti lív í gav av tínum ríka sinni Ein lívsfrísk kelda ið rann Ein vøkur lagna varð vovin Eftir standa vit við hondunum fullum av dreymum tað er ikki teir vit gráta um Ein kelda er tornað Eitt mynstur er vovið Hálvliðugt ella kanska Vit skilja tað ikki Men minnini liva *** Hjá mær í mínum hugaheimi livir tú so leingi eg livi ljóslivandi *** Nógv hava mist Svárt hava nógv sitið eftir Dagarnir eru misjavnt býttir Í dag er tað tú Í morgin ein annar Tekur tú við teim góðu løtunum má tú eisini taka við teim ringu søgdu tey gomlu men tað er svárt og hvørja ferð nýtt fyri hann ið missir Svárt nítur saknur um farið lív ***

1: Sorgin er ein veldig, máttmikil megi. Tú kanst ikki taka ræðið henni, men mást lata hana taka ræðið á tær. Í øllum førum fyrsta árið, sum í løtuni er mítt erfaringsgrundarlag. Ein pápi skrivaði soleiðis: »sorgin etur teg, tyggir teg - og tá hon er liðug við teg, spýtir hon teg útaftur.« Hetta gevur góða meining í mínum høvdi. Tað eru ikki vit, sum verða liðug við sorgina - tað er hon, sum verður liðug við okkum. 2: Tú kanst ikki sleppa tær undan sorgini ella undirtrykkja hana. Hon krevur rúmd og nærveru. Roynir tú at skúgva hana til síðis, rakar hon teg bara harðari aftur seinni. Tú mást vera í henni og taka hana inn, hóast tað er tungt og hart og strævið, og hóast tú ynskir at flýggja. 3: Sorgin broytir teg. Sum ein pápi orðaði tað: at missa eitt barn er, sum tá tú hellir svarta máling í eitt hvítt málingablikk. Málingin skiftir lit. Verður døkkari. Og hon verður ongantíð aftur eins hvít og hon var. 4: Av seinastu 365 náttunum vildi eg mett, at einar 300 í onkran mun hava ver

Í morgin er tað eitt ár, síðani tú fórt. Hesa seinastu vikuna havi eg endurlivað alt. Í veruligari tíð. Tíð. Tað er eitt so undarligt fenomen. Sum í einum filmi havi eg sæð alt, sum hendi í fjør, fyri mær Tú doyði ein mánadag. Faktiskt í dag, tó at dato'ið í ár er flutt til í morgin, týsdag. Í morgin er tað 12. februar. Men í dag er tað mánadagur. Í fjør var tað føstulávintsmánadagur. Og tá doyði tú. Men hesar seinastu dagarnar havi eg støðugt hugt at klokkuni og minst og hugsað um, hvat hendi fyri einum ári síðani. Hósdagin sá eg okkum bæði við køksborði. Eg hevði verið og keypt eina hvíta málingadrakt, tí vit høvdu avtalað, at tú skuldi vera ein astronautur í skúlanum fríggjadagin, tá tunnusláttur var. Eftir døgurða sótu vit og teknaðu á draktina. Leitaðu eftir NASA merkjum á netinum og teknaðu av. Dagur og vika var frá inni í stovuni, men vit høvdu als ikki stundir at hyggja. Vit teknaðu og teknaðu. Og vit kliptu og límaðu, so tín koyristólur eisini kundi grýlast.

Eg fari á tína grøv. Tí tað er einasta staðið í allari verðini, har tú ikki ert.

Eg droymdi um Benjamin í nátt. Hann livdi. Eg havi ikki droymt hann í sera, sera, sera langa tíð. Eg eri ikki sloppin afturum handan ólukku deyðsdagin í fleiri mánaðir. Altíð hevur hann verið deyður ella doyggjandi. Onkuntíð enntá jarðaður. Ongantíð livandi.. Men í nátt droymdi eg, at vit sótu í okkara íbúð á Solbakken. Vit skuldu flyta, og teir nýggju leigararnir vóru longu komnir inn. Tey vóru glað. Eg var eitt sindur kedd og sorgblíð, minnist eg. Vit sótu bara har - eingi av okkara tingum vóru har, men av onkrari orsøk vildi eg ikki fara avstað. Og so komu teir nýggju leigararnir at vísa okkum runt. Við sprudlandi gleði og boblandi optimismu vístu tey okkum íbúðina, sum við eitt var blivin nógvar ferðir størri - hon hevði ein kempi køk, stóra stovu og eitt gigantiskt spælirúm. Altso.. eina stóra høll, sum var full av spølum og umstøðum til rørslu. Eg minnist, at eg var forharmað og melankolsk - og eg var eitt sindur øvundsjúk. *** Og so er tað, at man fer at hugsa um,

Í dag havi eg gingið ein langan túr í vakra kavaveðrinum og sólini og lurtað eftir tveimum podkastum um sorg og miss. Og eg eri komin til, at eg ikki bara kann sita her og gráta og bíða eftir, at tað góða lívið við Benjamin aftur fer at fylla í mínum huga. Eg má tilvitað uppsøkja tað - eins og eg tilvitað uppsøkti og valdi at fokusera uppá tað góða, meðan Benjamin livdi. So nú fari eg at uppsøkja tað góða, sum var. Eg skal tilvitað hugsað um og finna fram til tað góða. Gleðina. So here goes: roynd nummar 1: Eitt tað besta, sum eg fekk, var at hoyra Benjaminsa gleðisljóð. Serliga tá eg kom heim, og hann var inni. Onkuntíð var hann sjúkur og mamma hevði hann heima. Í Keypmannahavn hevði okkara góða Mirjam hann onkrar dagar, frá tí hann kom heim úr barnagarði/skúla og inntil eg kom heim frá undirvísingartímunum, sum lógu seint út á seinnapartin. Onkuntíð var hann inni hjá Ragnari, meðan eg fór út. Men tá eg so kom aftur, var tað avgjørt tað góða at hoyra hansara eyðkendu g

- Hvussu gongur? Ein so einfaldur spurningur - sum oftast ikki eingang hevur nakra tyngd. Sindur sum Hey ella Nú? - Tað veitsje - tað gongur, sum tað gongur, plagi eg at svara. Og líkasum tá Benjamin varð føddur, og fólk spurdu, hvussu tað gekk, havi eg aftur nú lært meg at skilja ímillum tey, sum bara meina "hey", tá tey spyrja. Ella tey, sum veruliga meina tað. Sum meina: Hey Eydna, hvussu hevur tú tað innast inni? Og sum fegin vilja hoyra svarið. Men so er tað eisini ein triðja kategori. Og tað eru tey, sum nú spyrja: Hvussu gongur? Og faktiskt meina: Nú man tað ganga betur ha? Ella - nú byrjar at lætna, ha? Undirforstaðið: Nú eigur tú altso at taka teg saman og koma víðari.. Og eg sigi sum flestu av teimum foreldrunum, sum hava mist, og hvørs bøkur eg havi lisið í seinastuni: Eg royni! Eg royni alt, sum eg kann. Men hetta er enn RÆÐULIGT! Eg gráti enn hvønn einasta dag! Og eg stýri tí ikki sjálv. Akkurát sum at tú ikki kanst lyfta teg sjálva upp á ein stól, ka